W Polsce herbata jest bardzo popularna i pijemy ją na różne sposoby przez cały rok. Są jednak kraje, w których jest ona czymś więcej niż tylko napojem. Poznajmy herbaciane zwyczaje z całego świata. W pierwszym wpisie nieco przybliżymy chińską, japońską, tajską oraz indyjską kulturę picia herbaty.

Zwyczaj picia herbaty wywodzi się niewątpliwie z Chin. Jedna z legend głosi, iż mityczny Cesarz Shennong ze względów zdrowotnych, zmuszony był pić wyłącznie gorącą wodę. Podczas relaksu w ogrodzie do jego garnuszka z wodą wpadło kilka liści nieznanego dotąd krzewu i tak oto powstał najstarszy napój świata. Chociaż prawda jest trudna do ustalenia, wiadomo, że Chińczycy herbatę znali od dawna, jednak pierwsze zapiski na jej temat pochodzą dopiero z X wieku p.n.e.

Chiny, kraj tysiąca herbat

Chiny - to właśnie miejsce narodzin herbaty! Obecnie najpopularniejszy napój świata, najpierw pity jako lek, a następnie napój tylko dla bogatych. Kultura picia chińskiej herbaty to sztuka opracowywana przez tysiąclecia. Dla Chińczyków sposób podawania herbaty jest równie ważny co jej kolor, aromat i walory smakowe. Herbaciarni w Chinach jest wiele, a te najlepsze znajdują się poza zgiełkiem miasta – w lesie, nad rzeką, czy też w górach. Pija się tu rozmaite herbaty: zielone (niefermentowane) i fermentowane, czyli czarne, a także o różnym stopniu fermentacji (oolong). 

Proces parzenia podlega ściśle określonym regułom. Napar z pierwszego zalania suszu wylewa się, ma jedynie na celu przepłukanie liści (kiedyś służył jako pobudzający napój dla służby). Drugi napar pije się powoli, małymi łykami, trzymając filiżankę dwiema rękami. Najpierw należy napar powąchać, a dopiero później skosztować. Po skosztowaniu herbaty przez każdego z uczestników spotkania, można rozpocząć rozmowę. Herbatę parzy się w tradycyjnych dzbankach lub w małych czarkach z przykrywką. Niewielka ilość herbacianych liści zalewana jest wodą o temperaturze ok. 80°C.

Japońska moc Matchy

Herbata trafiła do Japonii z Chin około VIII wieku. Z biegiem czasu Japończycy wypracowali swoje metody upraw oraz parzenia herbat. Najpopularniejsze gatunki to bancha, sencha, genmaicha (herbata z prażonym ryżem o słodkawym i orzechowym aromacie), gyokuro, a także matcha używana w ceremonii parzenia herbaty Chado (po jap. Droga Herbaty). To właśnie z niej Japończycy uczynili prawdziwą ceremonie. Matcha to zdaniem naukowców, najzdrowsza herbata świata, dzięki ogromnej zawartości antyoksydantów. Produkowana jest z liści krzewów, które na dwa tygodnie przed zbiorem, zostają odseparowane od światła słonecznego, specjalnymi matami. Dzięki temu zabiegowi ich wzrost zostaje spowolniony, a liście nabierają pięknego odcienia zieleni i wytarzają aminokwasy – przez to herbata jest słodsza i bardziej aromatyczna. Po zbiorach liście są suszone, a następnie ścierane na proszek. 

W Japońskiej ceremonii herbaty obowiązują cztery główne zasady: wa, kei, sei, jaku; czyli harmonia, szacunek, czystość, spokój. Sama forma ceremonii herbacianej była oszczędna i przetrwała po dziś, wprawiając w zachwyt swoim przesłaniem piękna zawartego w prostocie. Ceremonię parzenia prowadzi mistrz, może nim być również gospodarz. Dziś, rytuał parzenia herbaty przy użyciu matchy, daje okazje do spotkań elity, intelektualnej wymiany myśli, służy pogłębieniu erudycji, jest wyrazem troski i ciągłości tradycji. Do przygotowania napoju potrzebujemy czarki (matchawan), bambusowej trzepaczki (chasen) oraz bambusowej łyżeczki (chashaku). Chociaż tradycyjna japońska ceremonia herbaciana to ponad godzinny rytuał, to w domu przygotowanie matchy zajmuje dosłownie chwilę.

Indyjska Chai Masala

Indie to obecnie największy importer herbaty na świecie. Sama herbata dotarła do Indii późno, bo dopiero w XIX wieku za sprawą Brytyjczyków, którzy traktowali tę ziemię jako swoją kolonię. Myśląc o Indiach widzimy przed oczami kolorowo ubranych hindusów, przyprawy korzenne i plantacje herbaty. Chai Masala jest kwintesencją tamtejszej kultury. Jest połączeniem intensywnej czarnej herbaty, mieszanki indyjskich przypraw i ziół, mleka, wody i dużej ilości cukru. Sam napar przypomina raczej kawę z mlekiem niż herbatę, a w jego zapachu dominują korzenne nuty. Mimo wszystko w Chai Masali herbaciany susz odgrywa rolę równoważną z pozostałymi składnikami: mlekiem, imbirem, kardamonem czy cynamonem. Początkowo przepisów na ten aromatyczny napój było tylu, co sprzedawców serwujących napar na ulicach zatłoczonych Indii.  Z czasem przepis trochę ujednolicono, choć jednej receptury na Chai Masala nie ma, wszystkie sprowadzają się do wspólnego mianownika zawierającego: herbatę (np. czarną Cejlon „My Lord”), mleko, przyprawy oraz substancję słodzącą. Napar jest dość długo gotowany tak, aby wydobyć intensywny smak przypraw. Serwowana nie tylko w domach, a także na ulicach miast, podawana jest prosto ze sporego garnka lub kotła do jednorazowych glinianych czarek albo szklanek. Nieszkliwione czarki tłucze się o ziemię po wypiciu napoju, aby przypadkiem osoby z różnych klas społecznych nie dotknęły ustami tego samego naczynia. Żeby spróbować tego niesamowitego połączenia smaków, nie musisz wyjeżdżać do Indii.

Przykładowy, popularny przepis na Chai Masala

Składniki:

– 2 szklanki wody
– 2 szklanki mleka
– 3 łyżeczki herbaty  Cejlon „My Lord”

– łyżeczek kardamonu sypkiego bądź parę ziaren lekko zmielonych
– 6 goździków
– pół łyżeczki cynamonu
– szczypta imbiru
– 8 łyżeczek cukru (według gustu 1-2 łyżeczki na 1 szklankę)

Mleko i wodę wlać do garnka, wsypać herbatę i wszystkie wymienione przyprawy oraz cukier. Wszystko razem doprowadzić do wrzenia. Po zagotowaniu, zmniejszyć ogień i jeszcze poczekać 2 do 5 minut aż herbata nabierze aromatu. Przed podaniem należy przelać przygotowany napój przez drobne sito, aby pozbyć się fusów i przypraw.

Cha- yen czyli tajskie „ice tea”

Najpopularniejsza herbata w Tajlandii to słynna tajska odmiana ice tea. Przygotowywana na bazie herbaty cejlońskiej oraz skondensowanego mleka. Czasem z dodatkiem wód kwiatowych i przypraw. Herbatę dosładza się cukrem lub zagęszcza mlekiem kokosowym.

Cha-yen można kupić praktycznie w całym kraju, w restauracjach i na  ulicach. Jej przygotowanie przypomina połączenie akrobacji z najlepszym pokazem barmańskim, co owocuje większym zainteresowaniem klientów. Zaparzoną gorącą herbatę wraz z dodatkami wlewa się do szklanki wypełnionej kostkami lodu. Aby odpowiednio wymieszać i nieco schłodzić napój sprzedawcy przelewają go z kubka do kubka kręcąc się i tańcząc. Popularne jest przelewanie napoju z dużej wysokości oraz przelewanie w trakcie wykonywania obrotu. Dobrze wymieszany napój, przelewa się do kubka i czasem ozdabia u góry mlekiem kokosowym.

Zespół

Malwa Tea